Rơ le là gì? Cấu tạo, nguyên lý hoạt động, phân loại, ứng dụng

Trong lĩnh vực điện tử, rơ le đóng vai trò cho phép chúng ta điều khiển các mạch điện một cách hiệu quả và an toàn. Vậy rơ le là gì? Bài viết này Saigon Sinco sẽ chia sẻ chi tiết về thiết bị này. 

Rơ le là gì? 

Rơ le là một thiết bị điện tử đóng vai trò như một công tắc điều khiển, sử dụng một tín hiệu điện yếu để điều khiển một dòng điện lớn hơn. Nói cách khác, rơ le là một thiết bị chuyển mạch điện từ, đóng vai trò như một cầu nối giữa mạch điều khiển và mạch tải.

Cấu tạo của rơ le

Rơ le thường được cấu tạo từ ba phần chính:

Cuộn dây: Là phần tử cảm ứng, nhận tín hiệu điều khiển từ mạch điều khiển. Cuộn dây thường được làm bằng dây đồng hoặc nhôm, quấn quanh một lõi sắt. Khi có dòng điện chạy qua cuộn dây, nó sẽ tạo ra từ trường.

Lõi sắt: Là phần tử từ tính, được hút vào cuộn dây khi có dòng điện chạy qua. Lõi sắt thường được làm bằng sắt hoặc thép, được thiết kế để dễ dàng bị từ hóa và khử từ hóa.

Tiếp điểm: Là phần tử chuyển mạch, được điều khiển bởi lõi sắt để đóng hoặc ngắt mạch tải. Tiếp điểm thường được làm bằng kim loại có tính dẫn điện tốt, như bạc hoặc vàng. Tiếp điểm có thể là tiếp điểm thường đóng (NO - Normally Open) hoặc tiếp điểm thường mở (NC - Normally Closed), tùy thuộc vào loại rơ le.

Nguyên lý hoạt động của rơ le

Nguyên lý hoạt động của rơ le dựa trên hiện tượng từ trường. Khi có dòng điện chạy qua cuộn dây, cuộn dây sẽ tạo ra từ trường hút lõi sắt. Lõi sắt di chuyển và tác động lên tiếp điểm, đóng hoặc ngắt mạch tải. Khi dòng điện trong cuộn dây ngưng, lõi sắt sẽ trở về vị trí ban đầu, tiếp điểm cũng sẽ trở về trạng thái ban đầu.

Phân loại rơ le

Rơ le chốt từ tính

Rơ le chốt từ tính là một loại rơ le mới trên thị trường, hoạt động tương tự như rơ le điện tử hoặc công tắc tự động. Nó có thể bật hoặc tắt mạch tự động. Tuy nhiên, điểm khác biệt là việc đóng hoặc mở của rơ le chốt từ tính phụ thuộc vào nam châm vĩnh cửu. Rơ le cần tín hiệu điện ở độ rộng phù hợp để kích hoạt.

Rơ le chốt từ tính

Rơ le bảo vệ dòng

Rơ le bảo vệ dòng được sử dụng phổ biến để bảo vệ tải điện, động cơ hoặc máy biến áp khỏi các sự cố quá tải hoặc ngắn mạch. Loại rơ le này có độ bền cao, dễ sử dụng, kết nối nhanh chóng, hoạt động đơn giản và độ tin cậy cao.

Rơ le bảo vệ dòng

Rơ le bảo vệ điện áp

Rơ le bảo vệ điện áp, còn được gọi là rơ le trung gian, là thiết bị điện tử được sử dụng phổ biến để bảo vệ điện áp trong cuộc sống hiện đại. Cấu tạo và nguyên lý hoạt động của rơ le bảo vệ điện áp tương tự như công tắc xoay chiều. Tuy nhiên, điểm khác biệt chính là rơ le này chỉ cho phép dòng điện thấp di chuyển qua, do đó tải của nó cũng nhỏ hơn.

Trên thị trường, rơ le bảo vệ điện áp có hai loại: AC và DC. Chúng bao gồm đế và tiếp điểm. Loại này được sử dụng trong các dòng điện dưới 5A và nhiều mức điện áp khác nhau. Rơ le bảo vệ điện áp có thể được sử dụng để ngắt nguồn điện khi điện áp bất thường, bảo vệ an toàn cho các thiết bị điện trong mạch.

Rơ le bảo vệ điện áp

Rơ le điện tử

Rơ le điện tử, còn được gọi là rơ le kiếng hoặc rơ le trung gian, được cấu tạo bởi cuộn dây, cây lau tiếp điểm, lõi sắt, cuộn dây, phần ứng. Thiết bị hoạt động khi có dòng điện chạy qua, tạo ra hiệu ứng điện tử. Lực điện từ tác động lên phần ứng sẽ giảm lực kéo đối với lò xo hồi vị, khiến tiếp điểm chuyển động và tiếp điểm tĩnh bắt đầu đóng lại. Khi dòng điện trong cuộn dây bị khử hết, lực hút điện từ cũng bị tiêu tán. Phần ứng của rơ le sẽ quay về vị trí đầu để tiếp điểm tĩnh được đóng lại.

Rơ le điện tử được phân loại thành nhiều loại khác nhau, bao gồm rơ le điện áp, rơ le giữ từ hay rơ le dòng điện.

Rơ le điện tử

Rơ le nhiệt

Rơ le nhiệt được cấu tạo từ các bộ phận cơ bản như: phần từ bù nhiệt độ, tiếp điểm điều khiển, hệ thống hành động, cơ chế đặt lại, phần tử gia nhiệt. Khi nhiệt và dòng điện vào bộ phận đốt nóng, dải lưỡng kim trong rơ le sẽ bị giãn ra và biến dạng trong thời gian ngắn. Dòng điện sẽ bị ngắt để bảo vệ động cơ khỏi các sự cố điện.

Rơ le nhiệt là cách tốt nhất để đảm bảo an toàn cho động cơ khi có sự cố quá tải. Thiết bị có ưu điểm cấu tạo đơn giản, giá rẻ, thiết kế gọn nhẹ. Do đó, rơ le nhiệt được ưa chuộng trong môi trường dân dụng và cả công nghiệp.

Rơ le nhiệt

Rơ le thời gian

Rơ le thời gian sẽ thay đổi mạch ở đầu ra khi tín hiệu ở đầu vào thay đổi. Loại rơ le này được sử dụng phổ biến trong mạch điện có điện áp hoặc dòng điện ở mức thấp. Khi có sự cố quá dòng, quá áp, rơ le thời gian sẽ đảm nhận việc ngắt hoặc nối mạch điện an toàn.

Rơ le thời gian được cấu tạo gồm các tiếp điểm và cuộn dây. Tùy vào cách kết hợp tiếp điểm với cuộn dây mà chế độ làm việc của rơ le thời gian sẽ khác nhau. Hiện nay, rơ le thời gian được chia thành hai loại: rơ le trễ bật nguồn và rơ le trễ tắt nguồn.

Rơ le thời gian

Ứng dụng của rơ le

Rơ le được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực, thiết bị bao gồm:

Sản xuất: Rơ le được sử dụng trong các hệ thống điều khiển tự động, giúp tự động hóa các quy trình sản xuất. Ví dụ, trong các hệ thống băng tải, rơ le được sử dụng để điều khiển động cơ băng tải, giúp tự động vận chuyển hàng hóa.

Thiết bị điện gia dụng: Rơ le được sử dụng trong các thiết bị điện gia dụng như máy giặt, tủ lạnh, lò vi sóng... Ví dụ, trong máy giặt, rơ le được sử dụng để điều khiển van cấp nước và động cơ giặt.

Hệ thống báo động: Rơ le được sử dụng trong các hệ thống báo động để phát hiện sự cố và kích hoạt chuông báo động. Ví dụ, rơ le được sử dụng trong các hệ thống báo cháy để phát hiện khói và kích hoạt chuông báo cháy.

Rơ le là một thiết bị điện tử đa năng với nhiều ứng dụng trong cuộc sống, từ các hệ thống sản xuất tự động, thiết bị điện gia dụng đến các hệ thống báo động. Hy vọng với những thông tin Saigon Sinco vừa chia sẻ bạn đã hiểu rõ về rơ le.

CTY TNHH TM XÂY LẮP CÔNG NGHIỆP SÀI GÒN (SINCO ENGINEERING): 

Công Ty TNHH Thương Mại Xây Lắp Công Nghiệp SÀI GÒN Sinco - nhà sản xuất và phân phối thiết bị điện hàng đầu tại Việt Nam. Chúng tôi cung cấp tủ điện, máy biến áp và nhiều sản phẩm chất lượng khác.

• Địa chỉ: 489/9 Mã Lò, Khu phố 1, Phường Bình Hưng Hòa A, Bình Tân, Hồ Chí Minh

• Hotline: 0946556058 - 0914510058

• Email: saigonsinco@gmail.com

• Website: https://www.saigonsinco.com

MỜI QUÝ KHÁCH XEM THÊM CÁC SẢN PHẨM KHÁC CỦA CHÚNG TÔI TẠI ĐÂY: